Συνέδριο στην Αθήνα με θέμα: «Παιδεία και εθνική συνείδηση στον ελληνικό κόσμο από την Άλωση μέχρι τις παραμονές της Επανάστασης του 1821 -Ζητήματα έρευνας και ερμηνείας»

Το πρόγραμμα του σημαντικού Συνεδρίου θα φιλοξενηθεί στην "Στοά βιβλίου" στην Σταδίου:

ΠPΩI ΣABBATOY, 30 MAPTIOY (09.45-13.45)

- Tο Oικουμενικό Πατριαρχείο στο ιστορικό πλαίσιο της Οθωμανικής Aυτοκρατορίας, από τον Σβολόπουλο Kωνσταντίνο, ιστορικό, Ακαδημαϊκό
- Tο πρόβλημα του εξισλαμισμού στό Οθωμανικό Kράτος, από την Παπούλια Bασιλική, ιστορικό, ομότ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου
- Η Eκπαίδευση κατά την πρώιμη Tουρκοκρατία και τα ζητήματα των εκκλησιαστικών προνομίων, από τον Διαμαντή Απόστολο, ιστορικό, Πανεπιστημιακό
- Xρησμολογία στα χρόνια της Tουρκοκρατίας: Ανάμεσα στην αυτοκάθαρση καί την ελπίδα, από τον Kαριώτογλου Αλέξανδρο, δ.θ., σχολ. σύμβουλο θεολόγων
- Γλώσσα και εθνική συνείδηση κατά τους χρόνους της μακράς δουλείας του Γένους (Tουρκοκρατία), από τον Kύρκο Bασίλειο, ομότ. καθηγητή Πανεπιστημίου
- Η συμβολή του Αγίου Kοσμά του Aτωλού στην Παιδεία του Γένους, από τον πρωτ. Γεώργιο Eυθυμίου, επικ. καθηγητή Πανεπιστημίου
-H Εκπαίδευση στον Ιστορικό Πόντο από την περίοδο των Οθωμανικών μεταρρυθμίσεων μέχρι το 1922, από την Ηλιάδου Σοφία, αναπλ. καθηγήτρια Πανεπιστημίου 

AΠOΓEYMA ΣABBATOY, 30 MAPTIOY (16.00-20.45)
- Oι Kρυπτοχριστιανοί του Πόντου, από τον Φωτιάδη Kωνσταντίνο, ιστορικό, καθηγητή Πανεπιστημίου

- Eθνικά και υπερεθνικά του εκκλησιαστικού χώρου στο δούλον Γένος, από τον Πρωτ. Γεώργιο Mεταλληνό, ιστορικό, ομότ. καθηγητή Πανεπιστημίου
- Η διαμόρφωση του νεοελληνικού πολιτισμικού προτύπου: Από τον Ερωτόκριτο στο κλέφτικο τραγούδι, από τον Kαψωμένο Ερατοσθένη, ομότ. καθηγητή Πανεπιστημίου
- Tο όραμα του Pήγα Bελεστινλή, από τον Kαραμπερόπουλο Δημήτριο, διδ. Ιστορίας Iατρικής, ερευνητή του Pήγα

- H nazione greca της Bενετίας, από τη Mαλτέζου Xρύσα, ιστορικό, Ακαδημαϊκό
- Aπευθυνόμενοι στην Eυρώπη: Oι Έλληνες της Tουρκοκρατίας αυτοσυστήνονται, από τον Mηνάογλου Xαράλαμπο, δ.φ., ιστορικό, εκπαιδευτικό

- H Mετακένωση και Ορθόδοξη Παράδοση στη σκέψη του Αδαμαντίου Kοραή, από τον Γεώργιο Kαραμπελιά, συγγραφέα, οκονομολόγο

- Tur Abdin - Tο θείον Όρος: Eνα ντοκυμαντέρ για τις Xριστιανικές Kοινότητες της Άνω Mεσοποταμίας, του Γεωργίου Zαφείρη (30')

ΠPΩI ΚΥΡΙΑΚΗ, 31 MAPTIOY (11.00-14.30)
- Έθνος, Εθνισμός, Εθνικισμός: Tο πρόβλημα της ορολογίας, από τον Xατζηαντωνίου Kωνσταντίνο, ιστορικό, συγγραφέα

- Η διαχρονική ενότητα του Ελληνισμού (Αρχαιότητα, Bυζάντιο, Tουρκοκρατία, Nέος Ελληνισμός), από τον Kαραθανάση Aθανάσιο, ιστορικό, καθηγητή Πανεπιστημίου
- Tο Eθνος ως συνείδηση κοινωνίας στον ελληνικό κόσμο, από τον Kοντογιώργη Γεώργιο, καθηγητή Παντείου Αν. Σχ. Πολ. Επιστημών

- Η έννοια του Γένους κατά τους χρόνους της Tουρκοκρατίας, από τον Mερακλή Mιχάλη, ομότ. καθηγητή Πανεπιστημίου

- Ελλείμματα ελληνικής Ιστορίας κατά τη Mεταπολίτευση, από τον Λαζάρου Aχιλλέα, δ. ιστ., Bαλκανιολόγο

- Tο Έθνος και η Eκπαίδευση των εκπαιδευτικών: Aπό την εθνικοφροσύνη στην αποδόμηση, από τον Γκότοβο Αθανάσιο, καθηγητή (παιδαγωγικής), Πανεπιστημίου
- Kριτική αξιολόγηση θεωριών ωραιοποίησης της Oθωμανικής Aυτοκρατορίας, από τον Xατζηαναστασίου Aναστάσιο, δ.φ. ιστορικό, εκπαιδευτικό

Συνέδριο στην Αθήνα με θέμα: «Παιδεία και εθνική συνείδηση στον ελληνικό κόσμο από την Άλωση μέχρι τις παραμονές της Επανάστασης του 1821 -Ζητήματα έρευνας και ερμηνείας»

Πως ο Ιμπραήμ "έσωσε" την Ελληνική επανάσταση προκαλώντας την επέμβαση των Βρετανών

Με αφορμή τη συμπλήρωση 192 ετών από την Επανάσταση του 1821 και την ανάγκη χρησιμοποίησης των δύο σταθερών παραμέτρων κατανόησης των γεγονότων του σήμερα, δηλαδή της Ιστορίας σε συνδυασμό με τη Γεωγραφία, είναι σκόπιμο να φωτίσουμε μια παραμελημένη πτυχή, .

Ο Μοχάμεντ Άλι επιδεικνύει τον πολεμικό στόλο που

δημιούργησε

η οποία αποκαλύπτει πώς η εκστρατεία του Ιμπραήμ Πασά προκάλεσε ευθεία σύγκρουση με τα βρετανικά γεωπολιτικά συμφέροντα. Ήταν η ναυτική ισχύς του Οθωμανο-αιγυπτιακού Στόλου σε συνδυασμό με την απόδοση της Κρήτης (από τον σουλτάνο Μαχμούτ Β΄) και της Πελοποννήσου, το αίτιο που επιτάχυνε αποφασιστικά τη βρετανική εμπλοκή στην Ελληνική Επανάσταση. Η γεωστρατηγική αξία του ελληνικού χώρου με αιχμή τη ναυτική γεωγραφία προκάλεσε τα αντανακλαστικά της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, οι επιτελείς της οποίας αντιλήφθηκαν ότι ενδεχόμενη επικράτηση του Ιμπραήμ θα είχε ως αποτέλεσμα την ανάδειξή του σε περιφερειακή ναυτική δύναμη. Οι Αγγλοσάξονες που πριν από δέκα έτη είχαν καταφέρει με κόπο και θυσίες να εξουδετερώσουν τη Γαλλία του Ναπολέοντα, δεν ήσαν διατεθειμένοι να ανεχτούν τον φιλόδοξο «Αιγύπτιο» και τον στόλο του να κυριαρχεί στην ανατολική Μεσόγειο. Η ώρα της σωτηρίας για την ασθμαίνουσα και βαριά τραυματισμένη από τον πολυετή αγώνα και τον εμφύλιο σπαραγμό Ελληνική Επανάσταση είχε σημάνει

Η ελλιπής διδασκαλία της Ιστορίας στη δημόσια εκπαίδευση και ιδιαίτερα η ανυπαρξία ενός βασικού εργαλείου κατανόησης και επεξήγησης των ιστορικών γεγονότων, όπως είναι η γεωπολιτική ανάλυση, έχει δημιουργήσει δυσνόητα χάσματα, επιτρέποντας την ανάπτυξη διαφόρων θεωριών με έμφαση στη συνομωσιολογία. Η εκστρατεία του εξ Αιγύπτου ορμώμενου Ιμπραήμ Πασά (1789-1848) αποτελεί μια τέτοια περίπτωση, καθώς παρότι αποτελεί πρωταγωνιστικό στοιχείο που επηρέασε κάθετα την εξέλιξη της Επανάστασης, ελάχιστα έχει απασχολήσει τους μελετητές το πώς και γιατί η αιγυπτιακή εμπλοκή κινδύνευσε να ανατρέψει τις γεωπολιτικές ισορροπίες της εποχής στην περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Για να γίνει κατανοητή η γεωστρατηγική αξία της Αιγύπτου και πως στα χέρια ικανών και φιλόδοξων ηγητόρων μπορούσε με την κατάλληλα βοήθεια και οργάνωση να απειλήσει τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς της θαλασσοκράτειρας γηραιάς Αλβιόνος, είναι χρήσιμο να αναφερθούμε σε μια συνοπτική παρουσίαση των ιστορικών γεγονότων που οδήγησαν στην εξουσία τον Μοχάμεντ Άλι, πατέρα του Ιμπραήμ Πασά. Μετά το πέρας των Ναπολεόντειων Πολέμων, η Βρετανική Αυτοκρατορία αναδείχθηκε στην αδιαφιλονίκητη ηγέτιδα γεωπολιτική δύναμη της ευρωπαϊκής ηπείρου. Το Βασιλικό Ναυτικό υπό τον Οράτιο Νέλσον (1758-1805) είχε κατατροπώσει στις ναυμαχίες του Αμπουκίρ (1798) και ειδικά στο Τραφάλγκαρ (1805) τον γαλλο-ισπανικό στόλο. 

Ο ναυτικός ανταγωνισμός μεταξύ Γαλλίας και Βρετανίας για την κυριαρχία στην Μεσόγειο είχε πρακτικά τερματιστεί μετά από την καταστροφική για τα γαλλικά συμφέροντα ήττα στην Αίγυπτο, όπου εκτός του Αμπουκίρ (σ.σ. είναι γνωστή και ως ναυμαχία του Νείλου), χάθηκαν και σημαντικές χερσαίες δυνάμεις. Το τέλος επήλθε το 1801 όταν βρετανικά στρατεύματα αποβιβάστηκαν στην Αίγυπτο εξουδετερώνοντας τις εναπομείνασες γαλλικές μονάδες. Το Λονδίνο έθεσε τις βάσεις ενός προτεκτοράτου, το οποίο θα διοικούσε τη χώρα, η οποία βρισκόταν υπό την εξουσία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1803 μετά την απομάκρυνση των βρετανικών στρατευμάτων και με αφορμή την αποστασία των αλβανικής καταγωγής οθωμανικών μονάδων του Χιουσρέφ Πασά (1769-1855, σ.σ. ο οποίος στη συνέχεια κατέλαβε το αξίωμα του Καπουδάν Πασά και υπό την ηγεσία του ο οθωμανικός στόλος κατέστρεψε το 1824 τα Ψαρά) λόγω οικονομικών προβλημάτων, ο αλβανικής καταγωγής γεννημένος στην Καβάλα Μοχάμεντ Άλι, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να διακριθεί. Νίκησε τους Μαμελούκους και έλαβε από τον σουλτάνο Σελίμ Γ΄(1789-1807) τον τίτλο του κυβερνήτη (Βαλής) της Αιγύπτου.

Η γεωστρατηγική αξία της χώρας των Φαραώ ήταν τεράστιας σημασίας για την φιλόδοξη ιμπεριαλιστική πολιτική του Λονδίνου, καθώς ήταν σαφές ότι αποτελούσε μείζονα γεωπολιτικό στόχο στο πλαίσιο του σχεδίου κατάληψης αποικιακών εδαφών. Έτσι τον Μάρτιο του 1807 ο στρατηγός Αλεξάντερ Μακένζι-Φρέιζερ αποβιβάστηκε με 5.000 άνδρες στις ακτές του δέλτα εγκαινιάζοντας μια νέα εκστρατεία, απόρροια του Βρετανο-Οθωμανικού Πολέμου του 1807-1809. Αντικειμενικός σκοπός ήταν η κατάληψη της Αλεξάνδρειας και ο ναυτικός έλεγχος της ανατολικής Μεσογείου σε βάρος των Οθωμανών που ήσαν κατά τη συγκεκριμένη περίοδο των Ναπολεόντειων Πολέμων, στρατηγικοί σύμμαχοι των Γάλλων. Ο Μοχάμεντ Άλι βρισκόταν σε επιχειρήσεις στην άνω Αίγυπτο όταν πληροφορήθηκε για τη βρετανική απόβαση. Όμως η επιχείρηση δεν εξελίχθηκε σύμφωνα με τις προσδοκίες και οι Βρετανοί υπέστησαν βαριά ήττα στην Ροζέτα, οι δυνάμεις τους πολιορκήθηκαν στην Αλεξάνδρεια και τελικώς αποδέχθηκαν την παράδοση της πόλης στον Μοχάμεντ Άλι, ο οποίος όμως ζήτησε ως αντάλλαγμα την αναγνώριση της ανεξαρτησίας του από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους (1807) οι τελευταίες βρετανικές δυνάμεις εγκατέλειψαν την Αίγυπτο έχοντας «κλείσει» εμπορικές συμφωνίες με τον φιλόδοξο Άλι, χωρίς ωστόσο να επιτύχει την επίσημη αναγνώρισή του από το Λονδίνο. Οι Βρετανοί είχαν αντιληφθεί ότι κάτι τέτοιο θα εκλαμβανόταν ως προσπάθεια προσχεδιασμένης αποδόμησης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, μια μη επιθυμητή γεωστρατηγικά εξέλιξη υπό το πρίσμα της τότε γεωπολιτικής συγκυρίας. Βασική τους επιδίωξη ήταν η ίδρυση ενός προτεκτοράτου και όχι η ανάδειξη μιας νέας μη ελεγχόμενης ισχυρής ηγεμονίας στην περιοχή.

o  Ιμπραήμ Πασάς

Ο Ιμπραήμ Πασάς γεννήθηκε στη Δράμα και θεωρείται ότι ήταν νόθος ή υιοθετημένος υιός του Άλι, ενώ η μητέρα του ήταν ελληνικής καταγωγής. Τα ηγετικά του προσόντα τον οδήγησαν να αναλάβει για πρώτη φορά επίσημη θέση ως κυβερνήτης της Άνω Αιγύπτου το 1813, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του πατέρα του κατά των Ουαχαμπιστών του Οίκου των Σαούντ στην Αραβία [Μετά από εντολή του σουλτάνου Μουσταφά Δ΄(1807-1808), η οποία ανανεώθηκε από τον Μαχμούτ Β΄(1808-1839)]. Το 1817 μάλιστα θα αναλάβει ενεργό συμμετοχή στην εκστρατεία κατορθώνοντας να καταπνίξει την εξέγερση το επόμενο έτος. Σε ένδειξη ανταμοιβής ο σουλτάνος απένειμε στον Μοχάμεντ Άλι τον τίτλο του Βαλή της Χετζάτζης, επεκτείνοντας γεωγραφικά την κυριαρχία του.

Ο ιταλικής καταγωγής διπλωμάτης Μπερναντίνο Ντροβέτι (1776-1852) που είχε παραμείνει στην Αίγυπτο (σ.σ. ακολούθησε τον στρατηγό Μυρά το 1798), ανέλαβε καθήκοντα συμβούλου κατά τη διάρκεια της βρετανικής εισβολής, προωθώντας έμπρακτα την ιδέα  εκσυγχρονισμού της στρατιωτικής δύναμης του Μοχάμεντ Άλι. Μάλιστα κατάφερε να κληθούν Γάλλοι στρατιωτικοί προκειμένου να εκπαιδεύσουν τον Αιγυπτιακό Στρατό και το Ναυτικό. Μέχρι το 1823 έπεισε τον Λουδοβίκο ΙΗ΄ να εξουσιοδοτήσει την αποστολή στρατιωτικής αποστολής με σκοπό την αναδιοργάνωση και τον εκσυγχρονισμό των χερσαίων και ναυτικών δυνάμεων της Αιγύπτου. Το 1824 αφίχθησαν 14 αξιωματικοί-σύμβουλοι υπό τον στρατηγό Πιέρ Μπουαγιέ. Σταδιακά ιδρύθηκαν βιομηχανίες όπλων (μουσκέτα, πυροβόλα) καθώς και ένα ναυπηγείο στην Αλεξάνδρεια, το οποίο μέχρι τα τέλη του 1830 καθέλκυσε και εξόπλισε 9 πλοία γραμμής των 100 πυροβόλων!

Χάρτης με την εδαφική επέκταση της δυναστείας

του Μοχάμεντ Άλι

Η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης το 1821 και η δυσμενής εξέλιξη των στρατιωτικών και ιδίως των ναυτικών επιχειρήσεων των οθωμανικών δυνάμεων, προκάλεσε την ανάγκη εμπλοκής του αποδεδειγμένα ικανού και αποτελεσματικού Μοχάμεντ Άλι. Ο σουλτάνος Μαχμούτ Β΄ ζήτησε την βοήθειά του και εκείνος απέστειλε τον Ιμπραήμ. Στο πλαίσιο της συμφωνίας η Κρήτη και η Πελοπόννησος (Μοριάς) θα προσαρτούνταν στην Αίγυπτο μετά από την κατάπνιξη της επανάστασης. Τον Ιούλιο του 1824 ο αιγυπτιακός στόλος απέπλευσε από την Αλεξάνδρεια και μετά από αρκετούς μήνες αναμονής αποβίβασε αιφνιδιαστικά στρατεύματα τον Φεβρουάριο του 1825 στο έδαφος της Πελοποννήσου. Η επανάσταση κινδύνευσε να σβήσει μετά από τις σαρωτικές νίκες των εκπαιδευμένων από Ευρωπαίους αιγυπτιακών στρατευμάτων. Η πτώση του Μεσολογγίου το 1826 και τα γεγονότα που επακολούθησαν της κατάληψής του, οι ωμότητες και η σκληρότητα των Αιγυπτίων, συγκλόνισε τους Φιλέλληνες. Όμως απαιτείτο η λήψη δραστικών μέτρων και η διαιρεμένη από τις εμφύλιες διαμάχες ελληνική κυβέρνηση δεν μπορούσε να δώσει στρατιωτική λύση σύντομα.

Ο αρνησίθρησκος στρατηγός Σελβ που είχε ονομαστεί Σουλεϊμάν Μπέης, διοικούσε με τους Γάλλους επιτελείς, παλαίμαχους των Ναπολεόντειων Πολέμων τις αιγυπτιακές δυνάμεις. Παράλληλα ο ενωμένος Οθωμανο-αιγυπτιακός Στόλος επέβαλλε τη ναυτική κυριαρχία πέριξ της Πελοποννήσου. Ο αιγυπτιακές ναυτικές μονάδες διέθεταν 2.500 πυροβόλα και ήσαν ισχυρότερες από τις αντίστοιχες οθωμανικές και κατά πολύ των ελληνικών.

Οι επιτυχίες του Ιμπραήμ προκάλεσαν εντύπωση και φόβο στην Ευρώπη, η οποία μόνον τότε αντιλήφθηκε τη σοβαρότητα των γεγονότων. Οι πληροφορίες για τις βιαιοπραγίες, τις σφαγές και τους μαζικούς εξανδραποδισμούς των Ελλήνων λειτούργησαν ως αφορμή για την απόφαση του Λονδίνου να αναχαιτιστεί η ενοχλητική παρουσία του φιλόδοξου Αιγύπτιου. Το σχέδιο μεταφοράς φελάχων στη θέση του ξεριζωμένου πληθυσμού σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως, καθώς ήταν μια σαφής ένδειξη της μεσομακροπρόθεσμης πολιτικής του Ιμπραήμ. Αν κατόρθωνε να συντρίψει την επανάσταση τότε θα κατείχε δύο γεωγραφικές περιοχές με υψηλότατη γεωστρατηγική αξία. Κρήτη και Πελοπόννησος θα αναδεικνύονταν σε δύο εξαίρετες βάσεις-ορμητήρια για τον αιγυπτιακό στόλο, αναβιώνοντας τη ναυτική απειλή των Οθωμανών όπως ήταν επί Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς.

Η Μεγάλη Βρετανία είχε πολεμήσει σθεναρά τη Γαλλία στη Μεσόγειο ακριβώς για να μην επιτρέψει τον έλεγχό της από άλλη δύναμη. Τώρα οι συνθήκες απαιτούσαν άμεση δράση και κυρίως διπλωματικό συντονισμό με τη Γαλλία και την Ρωσία καθώς η Ελληνική Επανάσταση είχε πλέον μετατραπεί σε γεωπολιτικό ζήτημα. Το Λονδίνο όπως απέδειξαν τα μετέπειτα γεγονότα στήριξε τους επαναστάτες με διαφόρους τρόπους. Ωστόσο εντύπωση προκαλεί η αποστολή του πλοιάρχου Φραγκίσκου Άστιγγος με ένα πλοίο υψηλής τεχνολογίας για την εποχή, την ατμοκίνητη «Καρτερία», η οποία ήταν εξοπλισμένη με τα τελειότερα πυροβόλα της εποχής τύπου Paixhans. Το πλοίο υπερτερούσε επιχειρησιακά έναντι οποιουδήποτε οθωμανικού ή αιγυπτιακού πολεμικού. Η ικανότητα και η επιχειρησιακή αξία της «Καρτερίας» απεδείχθη κατά τη Ναυμαχία της Ιτέας τον Σεπτέμβριο του 1827 όταν με στοχευμένες ταχείς βολές ανατίναξε τέσσερα πολεμικά! Το ηρωϊκό ατμόπλοιο στα χέρια του έμπειρου φιλέλληνα κυβερνήτη ανέτρεψε την πορεία των ναυτικών επιχειρήσεων και εξανάγκασε τον στόλο του Ιμπραήμ να παραβιάσει τους όρους ανακωχής και να καταδιώξει την «Καρτερία», γεγονός που λίγες ημέρες αργότερα οδήγησε στα γεγονότα της Πύλου.
Στις 20 Οκτωβρίου 1827 ο Ιμπραήμ παρακολούθησε την ολοσχερή καταστροφή της ναυτικής του ισχύος στο Ναβαρίνο. Ένα χρόνο μετά εξαναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα και να επιστρέψει ηττημένος στην Αίγυπτο, εφαρμόζοντας τους όρους της Συνθήκης της Κων/πολης.

Οι επιτελείς της Μεγάλης Βρετανίας διαβλέποντας την άνοδο της ισχύος του Ιμπραήμ ενορχήστρωσαν μια σειρά μέτρων με έμφαση στην απόκτηση ναυτικής υπεροπλίας από τους Έλληνες (σ.σ. το ζήτημα των δανείων και της κατασπατάλησής τους χρήζει άλλης αναφοράς) και στην ενίσχυση της παρουσίας του Βασιλικού Ναυτικού στις ελληνικές θάλασσες. Το Λονδίνο δεν είχε άλλη λύση παρά να επιδιώξει την καταστροφή της ναυτικής ισχύος των Αιγυπτίων πριν ο Ιμπραήμ κατορθώσει και εξασφαλίσει τις χερσαίες επιτυχίες. Ο επικίνδυνος εχθρός εάν κατοχύρωνε τις νίκες με προσαρτήσεις και έλεγχο εδαφών, θα αναδεικνυόταν στον υπ’ αριθμόν ένα αντίπαλο του Βασιλικού Ναυτικού στην Μεσόγειο. Οι βρετανικές κτήσεις στα Ιόνια Νησιά αλλά και η Μάλτα θα τίθεντο σύντομα στο στόχαστρο, ενώ θα χανόταν κάθε ευκαιρία διασύνδεσης με τα εδάφη της Αυτοκρατορίας στην Ινδία. Ο έλεγχος των θαλάσσιων γραμμών εμπορίου και επικοινωνίας από την Αίγυπτο μεταξύ Άντεν και Μεσογείου (σ.σ. δεν υπήρχε ακόμη η διώρυγα του Σουέζ) θα μετασχημάτιζε την εξουσία του φαινομενικά υποτελούς στον σουλτάνο Μοχάμεντ Άλι από Βαλή σε πραγματικό αυτοκράτορα. 

η ναυμαχία του Ναυαρίνο

Η ανάδειξη της Αιγύπτου σε περιφερειακή δύναμη με ισχυρό στόλο και προσβάσεις στην Κρήτη και τη νότια Ελλάδα, σε συνδυασμό με την ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας, σύμφωνα με το ριζικό σχέδιο εκσυγχρονισμού που εφάρμοζε ο Άλι, εγκυμονούσε σοβαρότατους γεωπολιτικούς κινδύνους για της πολιτική της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Δεν ήταν δυνατό να γίνει αποδεκτή η ανάδειξη μιας νέας υγιούς δύναμης η οποία σημειωτέον αργά ή γρήγορα θα «καταβρόχθιζε» τις γεωγραφικές σάρκες του μεγάλου ασθενούς, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Υπό αυτό το πρίσμα η φιλοδοξία και η εμπλοκή του Ιμπραήμ στα γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης λειτούργησε καταλυτικά υπέρ αυτής και παρά τα καταστροφικά αποτελέσματα που επέτυχε σε βάρος των Ελλήνων, μετετράπη από μειονέκτημα σε γεωπολιτικό πλεονέκτημα. Η γεωστρατηγική αξία της Ελλάδας είχε για μια ακόμη φορά μεταβάλλει τον ρου της ιστορίας σε συνδυασμό με τη ψυχή, το πνεύμα και την αγωνιστικότητα των εξεγερμένων Ελλήνων, οι οποίοι την πιο μαύρη ώρα του Αγώνα βρήκαν στο πρόσωπο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη τον ιδανικό ηγέτη που επέτρεψε στο μαχόμενο έθνος να κερδίσει τον πολύτιμο χρόνο που απαιτείτο για την οριστική ήττα των εισβολέων…   

Επίλογος

Μετά από την καταστροφή του στόλου στο Ναβαρίνο, ο δραστήριος και φιλόδοξος Ιμπραήμ με την υποστήριξη του πατέρα του, προχώρησε στη ναυπήγηση νέων ναυτικών μονάδων. Τον Οκτώβριο του 1831 ο αναγεννημένος αιγυπτιακός στόλος μαζί με χερσαίες δυνάμεις εισέβαλλε στην οθωμανική Συρία, εγκαινιάζοντας τον Α΄ Οθωμανο-αιγυπτιακό Πόλεμο (1831-1833). Στις 29 Ιουλίου και στις 21 Δεκεμβρίου του 1832 οι Οθωμανοί συνετρίβησαν από τον στρατό του Ιμπραήμ σε δύο αποφασιστικές μάχες στο πέρασμα Μπειλάν και στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας, αφήνοντας τον δρόμο ανοικτό για την κατάληψη της Κων/πολης! Μόνο μετά από την αυστηρή προειδοποίηση της Βρετανίας και της Γαλλίας απετράπη η περαιτέρω προέλαση. Η υπογραφή της Συνθήκης της Κιουτάχειας τον Μάιο του 1833 απέδιδε στην Αίγυπτο τις επαρχίες της Συρίας και των Αδάνων. Οι τρομοκρατημένοι Οθωμανοί κάλεσαν τους Ρώσους σε βοήθεια, με αποτέλεσμα την υπογραφή της Συνθήκης του Χουνκάρ Ισκελεσί στις 8 Ιουλίου 1833. Βάσει αυτής ρωσικά πολεμικά κατέπλευσαν στον Βόσπορο ενώ χερσαίες δυνάμεις ήσαν έτοιμες να δράσουν άμεσα. Υπήρξε μάλιστα και μυστικό άρθρο που προέβλεπε το κλείσιμο των Στενών σε όλα τα ξένα πλοία πλην των ρωσικών…

Όμως η γεωπολιτική απειλή του Ιμπραήμ και του Μοχάμεντ Άλι δεν θα εξαλειφόταν παρά μόνον με τον Β΄ Οθωμανικο-αιγυπτιακό Πόλεμο (1839-1841) στον οποίο αυτήν τη φορά σύμμαχοι των Οθωμανών ήταν οι Βρετανοί, οι Ρώσοι και οι Αυστριακοί, ενώ οι Αιγύπτιοι είχαν την βοήθεια των Ισπανών και των Γάλλων. Το Βασιλικό Ναυτικό ολοκλήρωσε την αποστολή που είχε ξεκινήσει στο Ναβαρίνο όταν καταναυμάχησε και βύθισε εκ νέου τον ισχυρό αναγεννημένο αιγυπτιακό στόλο. Και σε αυτήν την περίπτωση η τύχη της Αιγύπτου του Μοχάμεντ Άλι και του Ιμπραήμ Πασά κρίθηκε στη θάλασσα. Η χώρα των Φαραώ σύντομα θα μετατρεπόταν σε βρετανικό προτεκτοράτο, μια εξέλιξη που ο Ιμπραήμ δεν φανταζόταν όταν αποφάσιζε να αποδεχθεί την πρόταση του σουλτάνου και να εισβάλλει στην Ελλάδα.  

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Ιστορία Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμος ΙΒ'.

Χαράλαμπος Παπασωτηρίου, Ο αγώνας για την ελληνική ανεξαρτησία. Πολιτική και στρατηγική των Ελλήνων και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας 1821-1832, Ι. Σιδέρης, Αθήνα, 1996.

Μιχαήλ Β. Σακελλαρίου, Η απόβαση του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο καταλύτης για την αποδιοργάνωση της Ελληνικής Επανάστασης 24 Φεβρουαρίου - 23 Μαΐου 1825, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2012. 

Marlowe John, A History of Modern Egypt and Anglo-Egyptian Relations 1800-1953, New York, Praeger, 1954.

Khalid Fahmy, All the Pasha's Men: Mehmed Ali, his Army and the Making of Modern Egypt, Cambridge University Press, 1998.   

Military Advising and Assistance: From Mercenaries to Privatization, 1815-2007, Edited by Donald Stoker, Routledge Taylor & Francis Group, 2007.

την παρούσα γεωστρατηγική ανάλυση, γράφει ο Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος Δημοσιογράφος-Αμυντικός Αναλυτής στο http://perialos.blogspot.gr/ 

ΠΗΓΗ: http://networkedblogs.com/JDj6w

Πως ο Ιμπραήμ "έσωσε" την Ελληνική επανάσταση προκαλώντας την επέμβαση των Βρετανών

Εκδήλωση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών "Για έναν Πολιτισμό της Αλληλεγγύης και της Αντίστασης"

Το Σάββατο, 30 Μαρτίου και ώρα 12.00 στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου Αθηνών (κεντρικό κτήριο, Πανεπιστημίου 30) θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση  με τίτλο:

«Για έναν Πολιτισμό της Αλληλεγγύης και της Αντίστασης: γιατί δεν μπορεί να υπάρξει κοινωνία χωρίς αλληλεγγύη, πολίτης χωρίς αντίσταση, άνθρωπος χωρίς αξιοπρέπεια» που οργανώνει η Πρωτοβουλία ΠΑΝ(επιστημιακό) ΔΙΚΤΥΟ: ΤΑ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ που συγκρότησε το Εργαστήριο Τεχνών και Πολιτιστικής Διαχείρισης του Τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης σε συνεργασία με άλλα  Τμήματα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στη διάρκεια της εκδήλωσης που είναι αφιερωμένη στον πολιτισμό, την αλληλεγγύη και την αντίσταση θα πραγματοποιηθεί συνάντηση Δικτύων και ενεργών πολιτών καθώς και συναυλία με τη συμμετοχή των Νένας Βενετσάνου, Κάτιας Γέρου, Γιώργου Μωρόγιαννη, Μάνιας Παπαδημητρίου, Τζένης Σκαρλάτου, Νίκου Τουλιάτου και άλλων, οι οποίοι θα ερμηνεύσουν κείμενα και τραγούδια.

Στόχος της εκδήλωσης είναι η αντίσταση ενάντια στην αλλοτρίωση και την βαρβαρότητα των Μνημονίων που διαλύουν τον κοινωνικό ιστό, περιθωριοποιούν όλο και περισσότερους πολίτες, ιδιαίτερα νέους, μεγιστοποιούν την αδικία και παράγουν δυστυχία και εξαθλίωση.

Τα δίκτυα που συμμετέχουν στην εκδήλωση είναι τα παρακάτω:

1.                  Κοινωνική Υπηρεσία της Α” Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών : http://www.eginitio.gr/Clinic/SERVICES/KOINONIKH/

2.                  Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας : http://www.ekpse.gr/

3.                  Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων : www.inpsy.gr

4.                  Μονάδα Απεξάρτησης 18 Άνω : http://www.18ano.gr/

5.                  Γιατροί του κόσμου : http://mdmgreece.gr/

6.                  Ύπατη Αρμοστεία του Ο.Η.Ε για τους Πρόσφυγες : http://www.unhcr.gr/

7.                  Ελληνικό Καραβάνι Αλληλεγγύης : http://www.karavani.gr/

8.                  Ιατρική Παρέμβαση : http://www.medin.gr/

9.                  Oμάδα Νομικής Βοήθειας και Υποστήριξης Δικαιωμάτων

10.              Κλίμακα : http://www.klimaka.org.gr

11.              Σχεδία – Περιοδικό Δρόμου : http://www.shedia.gr/

12.              Μπορούμε : http://www.boroume.gr/

13.              Χωρίς Μεσάζοντες (στο Γαλάτσι) : http://pernoampariza.wordpress.com/

14.              Συντονιστικό Φορέων & Συλλόγων Σταγείρων-Ακάνθου: https://soshalkidiki.wordpress.com/

Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: www.sol.uoa.gr

Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Πηγή http://socialpolicy.gr

Εκδήλωση του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών "Για έναν Πολιτισμό της Αλληλεγγύης και της Αντίστασης"

Αναστάσιος Πολυζωΐδης ένα πρότυπο Δικαστικής Εξουσίας

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΟΛΥΖΩΙΔΗΣ (1802 – 1873) ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΗΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ

ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης

Ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης ήταν έντιμος και φλογερός πατριώτης. Υπήρξε διακεκριμένος νομικός, πολιτικός και λόγιος. Ήταν πολύ μεγάλη η προσφορά του στο αγωνιζόμενο έθνος, στο συγκροτούμενο ελληνικό κράτος και στον ελληνικό λαό, όπως θα φανεί απ’ αυτά που θ’ αναφέρουμε σ’ αυτή την εργασία.

Να όμως που παρόλη τη μεγάλη αξία του και τη σημαντικότατη προσφορά του, είναι άγνωστος ή πολύ λίγο γνωστός ακόμα και στους πλείστους από εμάς τους νεοέλληνες, που έχουμε λάβει δευτεροβάθμια ή και παραπέρα εκπαίδευση. Ας μην επεκταθούμε στο πώς και γιατί συμβαίνει αυτό. Το αντιλαμβάνονται, εξ άλλου, λιγότερο ή περισσότερο, οι αναγνώστες.

Ο Πολυζωΐδης γεννήθηκε το 1802 στην ελληνική πόλη Μελένικο της βορειοανατολικής Μακεδονίας. Η πόλη και η περιοχή αυτή ανήκει από το 1913 στο κράτος της Βουλγαρίας. Αξίζει ν’ αναφέρουμε κάτι παραπάνω για την πόλη αυτή. Το Μελένικο αναφέρεται στην ιστορία απ’ τα βυζαντινά χρόνια (απ’ το 12ο αιώνα). Είναι χτισμένο στις πλαγιές του όρους που ονομάζεται ‘Ορβηλος και σε μέρος της κοιλάδας που διασχίζει ο Μελενικιώτικος, παραπόταμος του Στρυμόνα. Βρίσκεται 70 χιλιομ. περίπου βορειοδυτικά της πόλης των Σερρών και 140 χιλιομ. περίπου νοτιοδυτικά της Φιλιππούπολης.

Επί τουρκοκρατίας το Μελένικο ήταν εστία ελληνισμού. Ήταν έδρα Μητρόπολης και είχε αρκετές βυζαντινές εκκλησίες. Ιδιαίτερη ήταν η ακμή της πόλης στο 19ο αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι το 1913. Είχε φημισμένα σχολεία πρώτης και δεύτερης βαθμίδας, εφάμιλλα με τα σχολεία που είχε η πόλη των Σερρών, η Θεσσαλονίκη, το Μοναστήρι (“Μπιτόλια”) και η Κοζάνη, σχολεία με μεγάλα, γερά και όμορφα νεοκλασικά κτίρια και με πολύ άξιους δασκάλους. Είχε μουσική μπάντα, μορφωτικούς και κοινωνικούς συλλόγους. Είχε τοπική βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο. Έβγαζε πολλά και καλά κρασιά.

Το 1913 (στη δεύτερη φάση των Βαλκανικών Πολέμων του 1912 - 13) το Μελένικο ελευθερώθηκε απ’ τον ελληνικό στρατό, αλλά με τη συνθήκη ειρήνης περιήλθε στην ηττηθείσα Βουλγαρία. Οι κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι εγκαταστάθηκαν στο Σιδηρόκαστρο Σερρών και στην περιοχή του. Η μητρόπολη μεταφέρθηκε στο Σιδηρόκαστρο.

Ο Πολυζωΐδης έλαβε γενική μόρφωση στα σχολεία του Μελενίκου. Σε πολύ νεαρή ηλικία πήγε στην Ευρώπη για ανώτερες σπουδές. Σπούδασε νομικά και ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Γοτίνγκης (Γκαίτινγκεν), στη Βιέννη και στο Βερολίνο. Διέκοψε τις σπουδές του στο Βερολίνο το 1821, όταν είχε αρχίσει η Ελληνική Επανάσταση και κατέβηκε στην Ελλάδα.

Έλαβε μέρος στην Α’ Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου (τέλη του 1821 0- αρχές του 1822). Αν και νεότατος τότε (μόλις 20 ετών), υπήρξε ο κύριος συντάκτης του Συντάγματος και συνέταξε σχεδόν εξ ολοκλήρου την περίφημη Διακήρυξη του 1822, με την οποία επιδιωκόταν να δειχτεί στην απολυταρχική Ευρώπη, ότι ο πόλεμος των Ελλήνων ήταν εθνικός και ιερός, έξω από δημαγωγικότητες και ιδιοτελείς αρχές. Έγινε τότε γραμματέας του εκτελεστικού (υπουργικού) συμβουλίου με Πρόεδρο τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο.

Κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον Πολυζωΐδη πήγε στο Λονδίνο και πέτυχε να συνάψει δάνειο για τους πολιορκούμενους. Ο ίδιος συμμετείχε στην τελευταία φάση της πολιορκίας του Μεσολογγιού και στην Έξοδο. Ο Πολυζωΐδης είναι εκείνος, που, μετά την ηρωική Έξοδο του Μεσολογγίου και την καταστροφή του, σε μια επίσημη ομιλία του στο Ναύπλιο παρουσία και αρκετών αγωνιστών που σώθηκαν στην Έξοδο, - ήταν και δεινός ρήτορας - ονόμασε το Μεσολόγγι “ΙΕΡΑΝ ΠΟΛΙΝ”, ονομασία που επεκράτησε.

Το 1827 πήρε μέρος ως εκλεγμένος πληρεξούσιος στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας.

Το 1828 πήγε στο Παρίσι και συμπλήρωσε τις σπουδές του. Όταν τελείωσε, επέστρεψε στην Ελλάδα. Κυβερνήτης ήταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, που προσπαθούσε να νοικοκυρέψει το νέο ελληνικό κράτος. Ο Πολυζωΐδης προσχώρησε στην αντιπολιτευτική παράταξη των φιλελευθέρων συνταγματικών. Για ένα διάστημα εξέδιδε στην Ύδρα την εφημερίδα “Απόλλων”, η οποία κατασχέθηκε.

Αργότερα (1832) η βαυαρική Αντιβασιλεία τον διόρισε πρόεδρο στο πενταμελές δικαστήριο (Πρωτοδικείο) του Ναυπλίου. Επειδή όμως αρνήθηκε να υπογράψει μαζί με το δικαστή Γ. Τερτσέτη την απόφαση καταδίκης εις θάνατον “επί εσχάτη προδοσία” του Θ. Κολοκοτρώνη, του Δ. Πλαπούτα, του Κίτσου Τζαβέλλα και άλλων γενναίων αγωνιστών, καταδιώχτηκε και φυλακίστηκε. Όταν ενηλικιώθηκε ο Όθων (20 Μαΐου 1835) και ανέλαβε τη βασιλεία, οι αγωνιστές έλαβαν χάρη(...!!!), ελευθερώθηκαν και παρασημοφορήθηκαν. Ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης διορίστηκε Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και Σύμβουλος Επικρατείας.

Το 1837 (νέος 35 ετών), διορίστηκε Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Εσωτερικών. Ως αρμόδιος Υπουργός, συνέβαλε τα μέγιστα στην οργάνωση και λειτουργία του πρώτου πανεπιστημίου του ελεύθερου ελληνικού κράτους με τη σύνταξη των Διαταγμάτων “Περί συστάσεως του Πανεπιστημίου” και “Περί προσωρινού κανονισμού του Πανεπιστημίου”.

Μετά την εκθρόνιση του Όθωνα (1862), διορίστηκε Νομάρχης Αττικοβοιωτίας και αργότερα αποτραβήχτηκε απ’ τη δημόσια ζωή. Πέθανε στην Αθήνα το 1873.

Εκτός από το Σύνταγμα του 1822 του οποίου υπήρξε ο κύριος συντάκτης και τη Διακήρυξη του 1822, την οποία συνέταξε σχεδόν εξ ολοκλήρου, άλλα έργα του είναι:

“Σύντομος πραγματεία περί των ειρηνοποιών και ορκωτών κριτών της Αγγλίας”, “Γεωγραφικά”, “Ελληνικά”, “Νεοελληνικά” και “Γενική Ιστορία”.

Ο Αναστάσιος Πολυζωΐδης ως Πρόεδρος του δικαστηρίου στη δίκη του Θ. Κολοκοτρώνη και των λοιπών αγωνιστών

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Δημήτριος Πλαπούτας και ο Κίτσος Τζαβέλλας μαζί με μερικούς άλλους ηρωικούς αγωνιστές συνελήφθησαν το Σεπτέμβριο του 1834 ως δήθεν ύποπτοι συνωμοσίας κατά της βαυαρικής Αντιβασιλείας και κλείστηκαν για εννιά μήνες στις φυλακές της Ακροναυπλίας.

Το κατηγορητήριο όριζε να δικαστούν στις 25 Μαΐου 1834 “επί εσχάτη προδοσία”, πράγμα που επέσυρε την επιβολή της ποινής του θανάτου.

Προτομή του Αναστάσιου Πολυζωίδη (δεσπόζει στο Δικαστικό Μέγαρο Τρίπολης)

Η πολύκροτη δίκη άρχισε με καθεστώς στρατιωτικού νόμου, που είχε επιβληθεί από τη νύχτα της σύλληψης των αγωνιστών. Παρουσιάζονται εγκάθετοι ψευδομάρτυρες, για να βοηθήσουν στη λήψη της εκ των προτέρων παρμένης απόφασης. Να όμως που παρουσιάζονται σοβαρά και απροσδόκητα εμπόδια στο δρόμο της διατεταγμένης δικαιοσύνης. Ο Μακεδόνας Αναστάσιος Πολυζωΐδης (μόλις 32 ετών) Πρόεδρος του Δικαστηρίου  και ο κατά δύο χρόνια μεγαλύτερός του Ζακύνθιος Γεώργιος Τερτσέτης (δικαστικός και λόγιος, 1800 - 1874) αρνούνται να συμπράξουν στο ανοσιούργημα της βαυαρικής Αντιβασιλείας και των εντόπιων υπηρετών της.

ο Ζακυνθινός δικαστής Γεώργιος Τερτσέτης

Αναμφίβολα έχει αξία και ηθική βαρύτητα η γενναία στάση του δικαστή Γ. Τερτσέτη. Σίγουρα όμως έχει αυξημένη αξία και ηθική βαρύτητα η γενναία στάση του Αναστ. Πολυζωίδη, επειδή: α) Ο Πολυζωΐδης είναι Πρόεδρος του δικαστηρίου και ο Τερτσέτης απλός δικαστής και β) Ο Τερτσέτης έχει στενές σχέσεις με το δικαζόμενο κορυφαίο αγωνιστή Θ. Κολοκοτρώνη, αφού γράφει τα απομνημονεύματά του “Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής” κατά τις αφηγήσεις του Γέρου του Μωριά.

Οι χωροφύλακες του καθεστώτος με βρισιές και λασπολογίες και με προτεταμένη τη λόγχη προς τον Πρόεδρο του Δικαστηρίου, τον βιάζουν να υπογράψει τη θανατική καταδίκη των αγωνιστών. Η απάντηση του Πολυζωΐδη είναι: “Το σώμα μου δύνασθε να το κάμητε όπως θέλετε, αλλά τον στοχασμόν μου, την συνείδησίν μου, δεν θα δυνηθήτε να τα παραβιάσητε”.

Ο ίδιος ο Υπουργός Δικαιοσύνης Κ. Σχινάς έρχεται στη δίκη για ν’ αποσπάσει την υπογραφή κατά πρώτον λόγο του Προέδρου Πολυζωίδη, αλλά και του δικαστή Τερτσέτη. Θέλει να είναι “ομόφωνη” η απόφαση. Ορμά έξαλλος προς τον Πολυζωίδη, αξιώνοντας να υπογράψει, αλλά παίρνει την απάντηση: “Προτιμώ την αποκοπήν της χειρός μου, αλλά δεν υπογράφω”.

Οι αστυνομικοί τους τραβούν βιαίως απ’ το δωμάτιο των διασκέψεων, να τους βάλουν στην έδρα να υπογράψουν και να διαβαστεί η απόφαση. Τους χτυπούν με γροθιές, με κλωτσιές, με τους υποκόπανους των όπλων. Τους φτύνουν, τους βρίζουν, σχίζουν τα ρούχα του Προέδρου Πολυζωΐδη.

Ο Πρόεδρος Πολυζωΐδης, κατά πρώτον λόγο, αλλά και ο δικαστής Τερτσέτης εκείνες τις ώρες καθιέρωσαν έμπρακτα την ιδέα της ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ.

Η “απόφαση” είχε συνταχθεί απ’ το δικαστή Δ. Σούτσο, συγγενή του Σχινά και απαγγέλθηκε υπογραμμένη απ’ τους τρεις δικαστές Α. Βούλγαρη, Δ. Σούτσο και Φ. Φραγκούλη, υπηρέτες της αυθαιρεσίας και της βίας της κρατικής εξουσίας.

“Εις την ακρόασιν της αποφάσεως σταλαγματιές δακρύων έπεφταν από τους οφθαλμούς του Πλαπούτα. Εσυλλογίζετο την ορφάνεια των τέκνων του. Ο Κολοκοτρώνης με ατάραχον βλέμμα είπε: Μνήσθητί μου, Κύριε, όταν έλθης εν τη βασιλεία σου”. (Γ. Τερτσέτη, Άπαντα).

Η καταδίκη αυτή προκάλεσε κύμα λαϊκής αγανάκτησης και η Αντιβασιλεία αναγκάστηκε να μετατρέψει την ποινή του θανάτου σε ισόβια κάθειρξη και αργότερα σε εικοσαετή κάθειρξη. Τελικά, όταν ενηλικιώθηκε ο Όθων (20 Μαΐου 1835) και ανέλαβε τη βασιλεία, δόθηκε στους γενναίους αγωνιστές χάρη(...!!!). Αποφυλακίστηκαν και αργότερα παρασημοφορήθηκαν. Αναγνωρίστηκε η αξία και του ήθος του Αναστ. Πολυζωίδη και τοποθετήθηκε σε διάφορα υψηλά αξιώματα, όπως προαναφέραμε, απ’ όπου πρόσφερε με γνώση με ζήλο και με εντιμότητα πολύτιμες υπηρεσίες στην πατρίδα και στο λαό.

Στο τρέχον έτος 2004, 170 χρόνια από τη δίκη του 1834 στο Ναύπλιο και την "απόφαση" της θανατικής καταδίκης του Θ. Κολοκοτρώνη και των άλλων γενναίων αγωνιστών της Λευτεριάς, ας θυμηθούμε κι ας διδαχθούμε όλοι οι σύγχρονοι Έλληνες από το ήθος και την άκαμπτη εντιμότητα, που έδειξαν τότε ο Πρόεδρος του δικαστηρίου Αναστάσιος Πολυζωΐδης ο Μελενικιώτης και ο δικαστής Γεώργιος Τερτσέτης ο Ζακύνθιος. Γιατί “θέλει αρετήν και τόλμην” όχι μόνο ο αγώνας για την κατάκτηση της Λευτεριάς, αλλά και ο αγώνας για ηθική και πολιτική ελευθερία και για πραγματική δημοκρατία.

Κατά μείζονα λόγο ας θυμηθούν και ας διδαχθούν οι αξιωματούχοι της παντοειδούς εξουσίας της Πολιτείας και ιδιαίτερα οι ασκούντες την δικαστική εξουσία (δικαστές) και οι βασικοί βοηθοί και συντελεστές της καλής εκτέλεσής της (δικηγόροι).

Αν ίσως υπάρξουν Φορείς, Αρχές και Υπηρεσίες που έχουν διάθεση και δυνατότητα για να διοργανώσουν κάποιες ουσιώδεις εκδηλώσεις ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ μέσα στο 2004 για τον Πολυζωΐδη και τον Τερτσέτη, κάπως θα βοηθήσουν την νεολαία και τους άλλους πολίτες προς την κατεύθυνση της διδαχής και της μίμησης.

Αρμόδιοι προς τούτο Φορείς, Αρχές και Υπηρεσίες, (όπως συνάγεται από την εργασία αυτή), είναι:

Η Νομαρχία Σερρών, ο Δήμος Σιδηροκάστρου, το σώμα των Δικαστών και Εισαγγελέων Ν. Σερρών, ο Δικηγορικός Σύλλογος Σερρών, οι αντιπρόσωποι των πολιτών του Ν. Σερρών στο Κοινοβούλιο (οι βουλευτές), ο Δήμος Ναυπλίου, ο Δήμος Μεσολογγίου, η Νομαρχία Ζακύνθου, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Πανελλήνια Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, η Ομοσπονδία Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, οι Νομικές Σχολές των Πανεπιστημίων της χώρας μας και άλλοι Φορείς, Αρχές, Υπηρεσίες.

Το γεγονός ότι η χώρα μας ανέλαβε το βαρύ έργο να τελέσει μέσα στο 2004 τους Ολυμπιακούς Αγώνες, δεν μας απαλλάσσει τους Έλληνες απ’ την υποχρέωση επετειακών εκδηλώσεων ΤΙΜΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ σε πολύ άξιους Έλληνες, όπως ο Πολυζωΐδης και ο Τερτσέτης, των οποίων το φωτεινό μυαλό, η εντιμότητα, η αρετή και η τόλμη έλαμψαν στη δίκη εκείνη του 1834 και αναδείχτηκαν ευεργέτες του έθνους και φωτεινοί φάροι στην πορεία του Ελληνισμού.

Στο τρέχον έτος 2004 συμπληρώνονται 100 χρόνια απ’ το θάνατο του μακεδονομάχου Παύλου Μελά (Οκτώβρης του 1904). Πόσο άραγε δικαιολογούμαστε να παρακάμψουμε την επέτειο αυτή, δηλαδή τον ίδιο το Μακεδονικό Αγώνα, την άλλη Μεγάλη Ελληνική Επανάσταση, λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων;

Οι εκδηλώσεις αυτές για τον Πολυζωΐδη και τον Τερτσέτη μπορεί να είναι από μια περιεκτική ομιλία μέχρι μια απόφαση να στηθεί προτομή. Προς τούτο είναι αρκετή η υπενθύμιση και η στοιχειώδης διαφώτιση και δεν έχει θέση καμιά άνωθεν επιβολή.

Αμπελώνας - Ν. Λάρισας, ΜΑΡΤΗΣ ΤΟΥ 2004

Άγγελος Παπαμάλαμας

ΒΑΣΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

1. Βασικότερο απ’ τα βοηθήματα ιστορίας: “ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ” ΤΟΜΟΣ ΙΓ’ (1833 - 1881), ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ, 1980.

2. ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ “ΚΟΣΜΟΣ”, Έκδοση ΚΟΝΤΕΟΥ, 1995.

3.ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ  “ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΓΝΩΣΕΩΝ” ΧΑΡ. Θ. ΜΙΧΙΩΤΗ, ΑΘΗΝΑ 1961.

4. ΤΙΜΙΟΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Στ. Μ. Παπαθεμελή, ΕΚΔ. “ΜΗΝΥΜ” ΑΘΗΝΑ 1971 (σελ. 125 & 126)

5 & 6. ΑΠΑΝΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ ΚΛΑΣΙΚΩΝ - ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ. ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ, ΕΚΔ. 1965 - ΑΘΗΝΑ. α) 1ος ΤΟΜΟΣ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ β) 3ος ΤΟΜΟΣ. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο Άγγελος Παπαμάλαμας είναι συνταξιούχος δάσκαλος, Λογοτέχνης-Συγγραφέας και κατάγεται απ’ το ΖΕΡΒΟΧΩΡΙ-ΣΕΡΡΩΝ.

ΠΗΓΗ: Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών (http://www.serrelib.gr/polizoidis.htm)

Αναστάσιος Πολυζωΐδης ένα πρότυπο Δικαστικής Εξουσίας

Ευχές για την Εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου 2013

Η 25η Μαρτίου, είναι η μεγάλη μέρα του Ελληνισμού!!!! Κάθε χρόνο οι σκέψεις των Ελλήνων στρέφονται με κατάνυξη και υπερηφάνεια προς την ιστορική εκείνη μέρα, όταν οι προπάτορες μας ύψωσαν τη σημαία της επανάστασης κατά των Τούρκων κατακτητών κι άρχισαν τον άνισο, γιγάντιο και μακρόχρονο αγώνα για την ανάσταση, την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους. Η σημερινή μέρα λοιπόν, ανήκει σε όλους εκείνους τους ήρωες του '21, και σ΄όσους θέλουν να νιώθουν ότι είναι κομμάτι του Ελληνικού Έθνους. Σε κανέναν άλλον!

ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑ...

Ευχές για την Εθνική επέτειο της 25ης Μαρτίου 2013

Συνοπτική παρουσίαση της επανάστασης του 1821

Μια σύντομη ματιά στην επανάσταση του 1821

Ημέρα γιορτής και συγκίνησης η 25η Μαρτίου για τον απανταχού ελληνισμό. Φέτος συμπληρώνονται 192 χρόνια από την σημαντικότερη ημέρα της νεότερης σύγχρονης ελληνικής ιστορίας. Από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης την 25ης Μαρτίου του 1821 με την οποία ο Ελληνικός λαός αποφάσισε να αντιδράσει δυναμικά και να ανατρέψει το καθεστώς της υποδούλωσης του για περίπου 400 χρόνια, κάτω από τον Τουρκικό ζυγό.

Πολλοί από εμάς, ίσως να έχουμε σήμερα την εντύπωση ότι η Ελληνική επανάσταση ήταν ένα αναπόφευκτο γεγονός που απλώς κάποια στιγμή θα γινόταν. Δεν είναι όμως έτσι. Οι δυσκολίες ήταν πολλές φορές ανυπέρβλητες και η επανάσταση κινδύνεψε πολλές φορές να αποτύχει ολοκληρωτικά.

Μία χαρακτηριστική εικόνα που μπορεί να μας αποκαλύψει την τεράστια δυσκολία του συνολικού εγχειρήματος είναι ότι η επανάσταση απλώς ξεκίνησε την σημερινή ημέρα. Υπάρχουν περιοχές, όπως η Θεσσαλονίκη, που απελευθερώθηκαν το 1912, δηλαδή 91 ολόκληρα χρόνια μετά από την ημέρα της έναρξής της!

Η 25η Μαρτίου, θα πρέπει να αποτελεί οπωσδήποτε μία ημέρα μνήμης.

Αξίζει τον κόπο να προσπαθήσουμε να ανατρέξουμε έστω και επιγραμματικά σε κάποια από τα σπουδαιότερα ιστορικά γεγονότα που σηματοδότησαν την έκβαση της επανάστασης.

Βρισκόμαστε λοιπόν 32 χρόνια μετά την Γαλλική επανάσταση, που αποτέλεσε το σημαντικότερο γεγονός της εποχής.

Το ξέσπασμα της Ελληνικής επανάστασης, κινητοποίησε πολύ γρήγορα το σύνολο της ευρωπαϊκής διπλωματίας, αν και δεν ήταν καθόλου εύκολο για τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, δηλαδή κυρίως τα κράτη της Αγγλίας, της Γαλλίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας, που αποτελούσαν από κοινού την λεγόμενη Ιερή Συμμαχία, να ενθαρρύνουν απροκάλυπτα ένα απελευθερωτικό κίνημα υπέρ της Ελλάδας. Η πρώτη τους αντίδραση, ήταν να το καταδικάσουν, με την συνθήκη της Λιουμπλιάνας.

ο καγκελάριος Κλέμενς φον Μέττερνιχ

Στην συνέχεια όμως, αποφάσισαν να προσφέρουν την βοήθειά τους για την επίλυση του Ελληνικού ζητήματος, διότι αντιλήφθηκαν ότι από την ελληνική επανάσταση θα μπορούσαν να αποκομίσουν πολλά και μεγάλα προσωπικά οφέλη.

Υπήρχε όμως και η Αυστρία, με τον καγκελάριο Μέττερνιχ, μέλος και αυτή της Ιερής συμμαχίας, η οποία σε αντίθεση με τα τρία προηγούμενα κράτη, παρέμενε σταθερά εχθρική απέναντι προς την ιδέα της επανάστασης των Ελλήνων.

Τα πρώτα χρόνια της ελληνικής επανάστασης, οι απεσταλμένοι των ελληνικών κυβερνήσεων δεν γινόταν καν δεκτοί στα συνέδρια και στις συσκέψεις των μεγάλων δυνάμεων. Μέχρι το 1823, δύο χρόνια μόλις μετά το ξέσπασμα της επανάστασης, είχαν συγκροτηθεί σημαντικές επιτροπές Φιλελλήνων σε πολλές σημαντικές ευρωπαϊκές πόλεις. Ένας από τους μεγαλύτερους φιλέλληνες ήταν και ο λόρδος Μπάυρον, η εγκατάστασή του οποίου στην Κεφαλονιά, είχε σαν αποτέλεσμα την στήριξη του Λονδίνου. 

Οι πρώτες ουσιαστικές διαβουλεύσεις για την τύχη της ελληνικής επανάστασης ξεκίνησαν το 1824, δηλαδή μετά από τρία ολόκληρα χρόνια μετά την έναρξή της. Το 1825 το «ελληνικό ζήτημα» απασχολούσε έντονα τις μεγάλες δυνάμεις, οι οποίες προσπαθούσαν βεβαίως να ωφεληθούν όσο μπορούσαν περισσότερο από την προοπτική ενός μελλοντικού ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Οι παράγοντες μάλιστα της Πελοποννήσου, ο Κολοκοτρώνης, ο Ζαΐμης, ο Δεληγιάννης κτλ, πρότειναν την σύνταξη ενός κειμένου, που έμεινε γνωστό ως «Πράξη Υποταγής» με το οποίο ζητούσαν από την αγγλική κυβέρνηση να πάρει υπό την προστασία της την Ελλάδα. Το πιο σημαντικό βήμα προς μία διπλωματική λύση, έγινε το 1825 όταν με πρωτοβουλία του Κάνιγκ η Αγγλία προσέγγισε την Ρωσία στην προσπάθεια αναζήτησης μιας ικανοποιητικής λύσης για το ελληνικό ζήτημα. 

ο Ιωάννης Ορλάνδος

Έτσι στις 4 Απριλίου 1826 υπογράφηκε μετά από αρκετές περιπέτειες, ένα πρωτόκολλο αγγλορωσικών διαπραγματεύσεων που περιλάμβανε ένα σχέδιο επίλυσης του ελληνικού ζητήματος. Το κείμενο αυτό έμεινε γνωστό στην ιστορία, ως το Πρωτόκολλο της Πετρούπολης και αναγνώριζε την ανάγκη της ύπαρξης του ελληνικού κράτους σε μια κάποια μορφή.

Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή έκβαση της επανάστασης ήταν η ύπαρξη οικονομικών πόρων. Πράγματι, τον Ιανουάριο του 1824 οι εκπρόσωποι της Ελλάδας Ορλάνδος και Λουριώτης έγιναν δεκτοί και μάλιστα με επισημότητα στο Λονδίνο και τον επόμενο μήνα, εκδόθηκε το πρώτο δάνειο προς την Ελληνική Κυβέρνηση, ονομαστικής αξίας 800.000 λιρών.

Οι ιδιαιτέρως όμως επαχθείς όροι της δανειακής σύμβασης, οδήγησαν τελικά το διαθέσιμο ποσό, μόλις στις 315.000. Το γεγονός αυτό, έδωσε επιτέλους την δυνατότητα στην ελληνική κυβέρνηση να ασκήσει πολιτική, αφού αναγνώριζε ουσιαστικά το ελληνικό κράτος το οποίο αποκτούσε πλέον ισχυρή υπόσταση. Δυστυχώς όμως τα χρήματα του δανείου, αντί να φέρουν την πολυπόθητη ενότητα, οδήγησαν σε αντίθετο αποτέλεσμα, αφού επέφερε εμφύλιες έριδες και συγκρούσεις, ως προς την διαχείρισή του, ενώ ακολούθησε και δεύτερο δάνειο, ύψους 2.000.000 λιρών.

ο Ιωάννης Καποδίστριας

Η πολιτική διαμόρφωση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους στηρίχτηκε στην παρουσία του πρώτου κυβερνήτη, του Ιωάννη Καποδίστρια, ενός επιφανή διπλωμάτη και τέως υπουργό του τσάρου. Ο Καποδίστριας ανακηρύχθηκε κυβερνήτης από την Γ΄ Εθνική Συνέλευση, με πρωτοβουλία του Κολοκοτρώνη, για μία επταετία και επιχείρησε να κυβερνήσει με έναν απολυταρχικό τρόπο, με στόχο να καταφέρει να δημιουργήσει τις δομές ενός σύγχρονου, ενιαίου και οργανωμένου κράτους, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Όταν ξέσπασε ο Ρωσοτουρκικός πόλεμος, το 1828, βρήκε μία θαυμάσια ευκαιρία για να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και να επιχειρήσει την ανακατάληψη της Στερεάς Ελλάδας, πετυχαίνοντας τον Σεπτέμβριο του 1829 να κερδίσει την τελευταία σημαντική μάχη του αγώνα, στην Πέτρα της Βοιωτίας. Με την συνθήκη μάλιστα της Ανδιανούπολης στις 14 Σεπτεμβρίου του 1829 κατοχυρωνόταν η παραχώρηση της Στερεάς και της Εύβοιας στην Ελλάδα. Τελικά στις 7 Μαΐου του 1832 με την συνθήκη μεταξύ της Βαυαρίας και των Μεγάλων δυνάμεων, τα σύνορα ήταν ευνοϊκότερα για την Ελλάδα, στην γραμμή Άρτας-Βόλου.

Με το πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 3 Φεβρουαρίου του 1830 κατάφερε να αναγνωρίσει την πλήρη ανεξαρτησία του Ελληνικού κράτους, περιορίζοντας ωστόσο την έκτασή του και επιστρέφοντας στην Οθωμανική αυτοκρατορία μεγάλες εκτάσεις της δυτικής στερεάς.

Παρόλες όμως τις διπλωματικές του ικανότητες, την ιδιαίτερη ευφυΐα του και την αποφασιστικότητά του, δεν κατάφερε να ολοκληρώσει το επαναστατικό του έργο, αφού στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831 ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε από δύο μέλη της οικογένειας Μαυρομιχάλη. Ο θάνατός του, άφησε πίσω του ένα εμφανέστατο κενό εξουσίας, οδηγώντας σε έναν χαώδη πόλεμο και πλήθος εσωτερικών αναταραχών, μεταξύ των υποστηρικτών και των πολέμιών του.

Το γεγονός αυτό απέδειξε ότι η Ελλάδα, δυστυχώς δεν ήταν ακόμα έτοιμη για να καταφέρει από μόνη της να πετύχει την ομόνοια και την ενότητα μεταξύ των πολιτών της. Την λύση έδωσαν για άλλη μια φορά οι μεγάλες δυνάμεις, επιλέγοντας για κυβερνήτη της Ελλάδας, τον γιο του βασιλιά της Βαυαρίας, τον ανήλικο ακόμα Όθωνα.

ο Όττο Φρίντριχ Λούντβιχ φον Βίττελσμπαχ (Όθωνας)

Μέχρι την ενηλικίωση του Όθωνα, όλες οι σημαντικές αποφάσεις για το μέλλον της Ελλάδας παίρνονταν στο Μόναχο από τον πατέρα του. Νέα πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους επιλέχθηκε η Αθήνα και επικεφαλής της κρατικής ιεραρχίας τέθηκε ο Άρμανσμπεργκ. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1843 τα τρία κόμματα και οι στρατιωτικοί επέβαλαν στον Όθωνα, οργανώνοντας ένα ριψοκίνδυνο κίνημα, την παραχώρηση Συντάγματος.

Έτσι φτάσαμε στο σύνταγμα του 1844 που αναγνώριζε αξιόλογες εξουσίες στο στέμμα και ταυτοχρόνως προστάτευε για πρώτη φορά τις βασικές πολιτικές ελευθερίες και αποτέλεσε την πρώτη πολιτική πράξη για το μέλλον της Ελλάδας…

Πηγή: Νεότερη και Σύγχρονη Ελληνική Ιστορία. Τόμος Γ΄. Πάτρα 1999 Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.

Συνοπτική παρουσίαση της επανάστασης του 1821

Κυριακή της Ορθοδοξίας: Τα κριτήρια της αληθινής ομολογίας πίστεως

Η καθιέρωση της πρώτης Κυριακή της περιόδου της Μεγάλης Τεσσαρακοστής ως ημέρας της Ορθοδοξίας ανάγεται στα μέσα του θ΄ μ.Χ. αιώνα. Συγκεκριμένα, ήταν 11 Μαρτίου του 843 μ.Χ., όταν σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη, που συγκλήθηκε με πρωτοβουλία της αυτοκράτειρας Θεοδώρας, έθετε τέρμα σε μια έριδα που συγκλόνισε για περισσότερο από έναν αιώνα την Εκκλησία· την έριδα που έμεινε γνωστή στην Ιστορία με το όνομα “Εικονομαχία”. Η επόμενη, μετά τη σύνοδο, Κυριακή ήταν η πρώτη της περιόδου των νηστειών, και ο λαός επανέφερε σε πομπή τις εικόνες στις εκκλησίες. Με αφορμή το γεγονός αυτό η Εκκλησία θυμάται όλους τους αγώνες και τις θυσίες που απαιτήθηκαν, για να διαμορφωθεί και να εδραιωθεί αυτό που σήμερα δηλώνεται με τον όρο “Ορθοδοξία”. Αγώνες μακροχρόνιοι, που ξεκινούν, όπως αναφέρει το αποστολικό ανάγνωσμα της ημέρας (Εβρ 11:24-26,32-40), από τα βάθη των αιώνων, με τους ήρωες της Παλαιάς Διαθήκης, και θυσίες που κόστισαν πόνο, δάκρυα, αλλά και ποταμούς αίματος, καθώς η αντιπαράθεση ήταν ολομέτωπη και απέναντι σε δυνάμεις πανίσχυρες. Η σύμπτωση όμως της γιορτής με την περίοδο της νηστείας προσδίδει σ’ αυτήν και ένα άλλο νόημα και χαρακτήρα, εκτός από τον πανηγυρικό. Δεν είναι μέρα μόνο για πανηγυρισμούς αλλά και για περισυλλογή και αυτοκριτική. Η Εκκλησία δεν πρέπει ποτέ να ξεχνά πως ό,τι με τόσους αγώνες και θυσίες κερδήθηκε μπορεί πολύ εύκολα να χαθεί και για τον λόγο αυτό απαιτεί ανάλογους αγώνες και θυσίες, προκειμένου να διατηρηθεί ζωντανό.

Η αναφορά όμως του αποστολικού αναγνώσματος σε ανθρώπους που «δοκίμασαν εξευτελισμούς και μαστιγώσεις, ακόμη και δεσμά και φυλακίσεις, λιθοβολήθηκαν, πριονίστηκαν, πέρασαν δοκιμασίες, σφαγιάστηκαν, περιπλανήθηκαν ντυμένοι με προβιές και κατσικίσια δέρματα, υπέμειναν στερήσεις, καταπιέσεις, κακουχίες ... πλανήθηκαν σε ερημιές και βουνά, σε σπηλιές και σε τρύπες της γης» (Εβρ 11:36-38), ηχεί κάπως παράξενα στα αφτιά του σύγχρονου πιστού, καθώς σήμερα ούτε η Ορθοδοξία φαίνεται να απειλείται ούτε επιτακτική προβάλλει η ανάγκη μιας ημέρας αφιερωμένης στην Ορθοδοξία, ιδιαίτερα σε μια εποχή που τόσος λόγος γίνεται καθημερινά για τον σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων και η θρησκευτική ελευθερία εμφανίζεται πλήρως εξασφαλισμένη. Έτσι, δικαίως θα μπορούσε να προκύψει το ερώτημα, αν κείμενα γραμμένα αιώνες πριν από τη σύγχρονη εποχή μπορούν να προσφέρουν κάποια λύση σε προβλήματα σημερινά και να εμπνεύσουν αγωνιστική διάθεση απέναντι σε κινδύνους, που, έτσι κι αλλιώς, δύσκολα μπορεί κανείς να αναγνωρίσει.

Με αφορμή το παραπάνω κείμενο από την Πρὸς Ἑβραίους Ἐπιστολή, θα μπορούσε να επιχειρήσει κανείς μια απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα, ανατρέχοντας σε ένα κείμενο που προέρχεται από το ίδιο πολιτιστικό περιβάλλον με αυτό στο οποίο αναφέρεται ο απόστολος.

Στον τελευταίο λόγο του προς τους Ισραηλίτες ο Ιησούς του Ναυή, ο διάδοχος του Μωυσή, καταλήγει με την εξής συμβουλή:

«Τώρα, λοιπόν, να σέβεστε τον Κύριο και να τον λατρεύετε με ειλικρίνεια και πιστότητα. Απομακρύνετε τους ξένους θεούς που λάτρευαν οι πρόγονοί σας στα ανατολικά του Ευφράτη και στην Αίγυπτο και λατρέψτε τον Κύριο. Αν όμως δεν σας αρέσει να λατρεύετε τον Κύριο, πρέπει σήμερα να διαλέξετε ποιον θέλετε να λατρεύετε• είτε τους θεούς των προγόνων σας της ανατολικά του Ευφράτη περιοχής είτε τους θεούς των Αμορραίων στη χώρα των οποίων κατοικείτε. Εγώ πάντως και η οικογένειά μου θα λατρεύουμε τον Κύριο, γιατί είναι άγιος» (Ιησ 24:14-15).

Ο Ιησούς του Ναυή θέτει τον λαό μπροστά σε ένα δίλημμα, καλώντας τον να πάρει μια απόφαση ζωής. Ο λαός ανταποκρίνεται διατυπώνοντας μια ομολογία πίστεως:

Τότε αποκρίθηκε ο λαός και είπε: «Να μη συμβεί σε μας το να εγκαταλείψουμε τον Κύριο για να λατρέψουμε άλλους θεούς. Ο Κύριος ο Θεός μας αυτός είναι Θεός• αυτός ανέβασε εμάς και τους προγόνους μας από την Αίγυπτο και μας προστάτεψε καθ’ όλη τη διάρκεια της πορείας που ακολουθήσαμε και από όλους τους λαούς ανάμεσα από τους οποίους περάσαμε. Ο Κύριος έδιωξε από μπροστά μας τους Αμορραίους και όλους τους λαούς που κατοικούσαν σ’ αυτήν τη χώρα• γι’ αυτό, λοιπόν, και εμείς τον Κύριο θα λατρεύουμε, γιατί αυτός είναι ο Θεός μας» (Ιησ 24:16-18).

Από το ερώτημα του Ιησού του Ναυή και την απάντηση του λαού προκύπτουν τα βασικά χαρακτηριστικά μιας αυθεντικής ομολογίας πίστεως, όπως την κατανοούν οι βιβλικοί συγγραφείς, αλλά και κάποια ερωτήματα για την ποιότητα της πίστης των σύγχρονων ορθόδοξων χριστιανών:

1. Η ομολογία πίστεως δεν μπορεί να είναι μια γενική και αφηρημένη διατύπωση κάποιων πεποιθήσεων, αλλά συνιστά συγκεκριμένη απάντηση σε συγκεκριμένο ερώτημα. Ο Ιησούς του Ναυή ρώτησε τον λαό σε ποιον θεό θέλει να πιστεύει και ο λαός απάντησε.

Το ερώτημα που προκύπτει για κάθε σύγχρονο χριστιανό είναι το κατά πόσο μπήκε ποτέ στη διαδικασία να συζητήσει με τον εαυτό του και να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους πιστεύει στον Θεό.

2. Η ομολογία πίστεως δεν μπορεί να σημαίνει συναισθηματική ή εκ παραδόσεως ένταξη σε κάποια θρησκευτική κοινότητα, αλλά προϋποθέτει ελεύθερη και προπάντων συνειδητή επιλογή.

Το ερώτημα που και πάλι προκύπτει για κάθε σύγχρονο χριστιανό είναι το κατά πόσο μπήκε ποτέ στη διαδικασία να συζητήσει με τον εαυτό του και να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους είναι ορθόδοξος.

3. Η ομολογία πίστεως δεν μπορεί να είναι μια κατάφαση σε μια θεωρητική διδασκαλία περί Θεού, αλλά προϋποθέτει εμπειρία των ενεργειών του Θεού και συνεπάγεται συγκεκριμένη στάση ζωής. Κατά συνέπεια, η ομολογία πίστεως δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη από τη ζωή.

Το νέο ερώτημα που προκύπτει για κάθε σύγχρονο χριστιανό είναι το κατά πόσο μπήκε ποτέ στη διαδικασία να συζητήσει με τον εαυτό του τις εμπειρίες που τον οδήγησαν στην επιλογή να γίνει ορθόδοξος και τι σημαίνει αυτό για την καθημερινή του ζωή.

Αν από τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα προκύψει

•ότι θεωρεί κανείς την Εκκλησία σαν έναν θεσμό ξένο προς αυτόν,

•ότι έχει συνδέσει την Εκκλησία με μια τυπική υποχρέωση της Κυριακής ή με έναν χώρο κοσμικών εκδηλώσεων σε βαφτίσια, γάμους και κηδείες,

αν προκύψει

•ότι μπαίνει κανείς στις εκκλησίες ως άτομο, ο καθένας για τον εαυτό του, ο καθένας με τα ατομικά του προβλήματα και με τις ατομικές του επιδιώξεις, και βγαίνει από αυτές ίδιος κι απαράλλακτος,

•ότι δεν έμαθε ποτέ να ζει και να λειτουργεί ως μέλος μιας κοινότητας,

τότε η Ορθοδοξία πράγματι κινδυνεύει και κινδυνεύει από ένα θηρίο πολύ πιο φοβερό από εκείνα που αντιμετώπισαν οι πρώτοι χριστιανοί μάρτυρες· κινδυνεύει από τον ατομισμό του κάθε ορθόδοξου χριστιανού. Και μπορεί το θηρίο αυτό να μην αφαιρεί ζωές, νεκρώνει όμως τους ανθρώπους ως πρόσωπα και τους ισοπεδώνει, καθώς τους καθιστά απαθείς απέναντι σε ο,τιδήποτε δεν εμπίπτει στις ατομικές τους επιδιώξεις και φιλοδοξίες. Αλλά απάθεια, αδιαφορία για τα κοινά και ατομισμός ισοδυναμούν με εκχώρηση της ορθοδοξίας στους επαγγελματίες του χώρου. Αυτός όμως είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος, καθώς δεν προέρχεται απ’ έξω αλλά από μέσα, από την έλλειψη μαρτυρίας ζωής.

Η περίοδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής αποτελεί θαυμάσια αφορμή για μια συνολική επανεξέταση της ορθοδοξίας του κάθε ορθοδόξου και της σχέσης του με αυτήν. 

  του Καθ.Μιλτιάδη Κωνσταντίνου, για το Amen.gr

ΠΗΓΕΣ: http://www.amen.gr/article12981 και https://vatopaidi.wordpress.com/tag/αναθέματα-κυριακή-της-ορθοδοξίας-ιερ/

Κυριακή της Ορθοδοξίας: Τα κριτήρια της αληθινής ομολογίας πίστεως